မေက်နပ္လွ်င္ တိုင္လိုက္ပါ-၁

၁-၁။ ယခု စာစုသည္ ခါတိုင္းေရးေနက် ဆရာ၀န္မ်ားကို ရည္ရြယ္ေသာ စာစုအစဥ္မဟုတ္ပါ။ ေဆးကုသမွဳအေပၚ၊ ဆရာ၀န္မ်ားအေပၚ၊ နိုင္ငံက်န္းမာေရး ေစာင့္ေရွာက္မွဳ အေပၚ ေက်လည္မွဳမရိွေသာ အခ်ိဳ.ေသာ ျပည္သူအမ်ားအား ရည္ရြယ္ေသာ စာစုအစဥ္ျဖစ္ပါသည္။ သို.ေသာ္လည္း ကၽြဲကူးေရပါ အေနနွင့္ အခ်ိဳ.ဆရာ၀န္မ်ားေမ့ေလ်ာ့ေနေသာ အေၾကာင္းမ်ားကို ျပန္ေႏႊးသကဲ့သို. ဖတ္ရွဳနိုင္ေစရန္လည္း ရည္ရြယ္ထားပါသည္။



၁-၂။ ဆရာ၀န္တစ္ေယာက္ေပါ့ဆမွဳေၾကာင့္ လူနာတစ္ဦး ေသဆံုးသြားသည္၊ သို.မဟုတ္နစ္နာသြားသည္ဆိုလွ်င္ ယေန.ၾကားေနရျခင္းသည္ ဂ်ာနယ္ထဲထည့္၍ 'ဖြ' လိုက္ျခင္းျဖင့္ တံု.ျပန္ျခင္းမ်ိဳးကိုသာ ေတြ.ေနရပါသည္။ ျဖစ္သင့္ ျဖစ္ထိုက္ေသာ တံု.ျပန္ျခင္းမ်ိဳးလား၊ မျဖစ္သင့္ မျဖစ္ထိုက္ေသာ တံု.ျပန္ျခင္းမ်ိဳးလား ဆင္ျခင္စဥ္းစားမိေစရန္နွင့္တကြ ေဆးပညာဆိုင္ရာ ေပါ့ဆမွဳ ဆိုသည့္အေၾကာင္း ထိုက္သင့္ရံုနားလည္ေစရန္ ဤစာစု အစဥ္ကို ေရးရပါသည္။



၁-၃။ အမွန္စစ္စစ္ ဆရာ၀န္ေၾကာင့္ လူနာေသဆံုးသြားသည္ ေသခ်ာပါက ဆရာ၀န္၏ ေပါ့ဆမွဳကို တိုင္ၾကားျခင္းသည္သာ အသင့္ေလ်ာ္ဆံုးျဖစ္ပါမည္။ ဆရာ၀န္၏ ေပါ့ဆမွဳေၾကာင့္ ဟုတ္မဟုတ္မေသခ်ာပါပဲနွင့္ မိသားစုသံေယာဇဥ္၊ ပူေဆြးေသာကတို.ကို ထြက္ေပါက္ေပးသည့္အေနနွင့္ ျဖစ္သမွ်အလံုးစံုကို ဆရာ၀န္အေပၚပံုခ်ကာ ဂ်ာနယ္မ်ားထဲတြင္ 'ဖြ' ျခင္းသည္ သင့္ေလ်ာ္ေသာ ေပးဆပ္မွဳ မဟုတ္သကဲ့သို. လုပ္ေကာင္းေသာ ကိစၥလည္း မဟုတ္ပါ။ သက္ဆိုင္ရာဆရာ၀န္၏ တသက္တာ တည္ေဆာက္လာေသာ ဘ၀၊ အဆင့္ဆင့္ ေစာင့္ထိန္းလာေသာ ကိုယ္က်င့္သိကၡာကို တစ္ခ်က္တည္း ရိုက္ခ်ိဳးဖ်က္ဆီး လိုက္ျခင္းသာျဖစ္သည္။



၁-၄။ တိုင္ၾကားျခင္းမျပဳပဲ ဂ်ာနယ္တြင္ဖြျခင္းသည္ ပညာရပ္ဆိုင္ရာသေဘာကို မသိျခင္းေၾကာင့္ဟု ဆင္ေျခမေပးနိုင္ေစရန္လည္းေကာင္း၊ မေပါ့ဆသင့္ေသာ လူ.အသက္ႏွင့္ စပ္လွ်င္းသည့္ကိစၥကို ေပါ့ေပါ့တန္တန္ျပဳေနေသာ ဆရာ၀န္အခ်ိဳ.ကို ကာကြယ္တားဆီးရန္လည္းေကာင္း ဤစာစုကို ေရးပါသည္။ ဖယ္ရွားသင့္ေသာ က်င့္၀တ္မညီသည့္ ဆရာ၀န္မ်ားကို ဖယ္ရွားနိုင္ရန္ႏွင့္ ကံမေကာင္း အေၾကာင္းမလွစြာျဖင့္ ဂ်ာနယ္မ်ားတြင္ အဖြခံရကာ ဘ၀ပ်က္ရေသာ ဆရာ၀န္မ်ား ရိွမလာေစရန္ ေရးရပါသည္။



၂-၁။ ေဆးပညာဆိုင္ရာ ေပါ့ဆမွဳဟူသည္ အလြန္သိမ္ေမြ.ပါသည္။ လူနာေသဆံုးသြားလွ်င္ ဆရာ၀န္ေၾကာင့္ဟု ထင္ေနၾကသူမ်ား အေတာ္မ်ားေနပါၿပီ။ ဖြင့္ဆိုခ်က္က စေျပာမွ ရပါလိမ့္မည္။



၂-၂။ ေဆးပညာဆိုင္ရာေပါ့ဆမွဳဟူသည္ ဆရာ၀န္တစ္ဦး၏ ထိုက္ေလ်ာက္ေသာကၽြမ္းက်င္မွဳ (reasonable skill) ႏွင့္ ထိုက္ေလ်ာက္ေသာ ေစာင့္ေရွာက္ကုသမွဳ (reasonable care) မရသျဖင့္ လူနာတြင္ နစ္နာဆံုးရွံဳးမွဳ ျဖစ္ပြားရျခင္းကို ေခၚဆိုပါသည္။ သို.ရာတြင္ ထိုသို. ေဆးပညာဆိုင္ရာေပါ့ဆမွဳဟူသည္ ရပ္ထဲရြာထဲတြင္ သိထားေသာ ေပါ့ဆမွဳမ်ိဳး မဟုတ္သည္ကိုေတာ့ သိထားေစခ်င္ပါသည္။ အေရးႀကီးေသာ ေသာ့ခ်က္စကားလံုးမ်ားအေနနွင့္ ထိုက္ေလ်ာက္ေသာ ကၽြမ္းက်င္မွဳႏွင့္ ထိုက္ေလ်ာက္ေသာကုသမွဳ ဆိုသည့္ စကားလံုးနွစ္လံုးကို ထံုးတို.မွတ္ထားေစခ်င္ပါသည္။ ေနာက္ပိုင္း အက်ယ္ခ်ဲ.ရမည့္ စကားလံုးမ်ားလည္း ျဖစ္ပါသည္။



၂-၃။ ေပါ့ဆမွဳဆိုသည္ကို သက္ေသျပရန္အတြက္ အခ်က္ေလးခ်က္ႏွင့္ ျပည့္စံုဖို.ရန္ လိုအပ္ပါသည္။ ပထမဆံုးအေနနွင့္ ဆရာ၀န္မွ ေစာင့္ေရွာက္ရန္ တာ၀န္ယူထားေသာ လူနာျဖစ္ရပါမည္။ ဒုတိယအခ်က္သည္ ထိုတာ၀န္၀တၱရားကို ေဆာင္ရြက္ရန္ ပ်က္ကြက္မွဳ ရိွရပါမည္။ တတိယအေနနွင့္ ထို ပ်က္ကြက္မွဳေၾကာင့္ တိုက္ရိုက္ထိခိုက္မွဳ ျဖစ္ေပၚရပါမည္။ စတုတၱအေနႏွင့္ထိုထိခိုက္မွဳေၾကာင့္ လူနာအေနႏွင့္ နစ္နာမွဳ ျဖစ္ေပၚေစရပါမည္။ ဒီေလးလံုးႏွင့္ အလြယ္မွတ္ၾကပါသည္။ (duty of care, dereliction of that duty, direct causation, damage to the patient)



၂-၄။ ဆရာ၀န္၏ေစာင့္ေရွာက္မွဳ စတင္ျခင္းသည္ ဆရာ၀န္လူနာဆက္ဆံမွဳအစဥ္ (doctor-patient relationship) စတင္သည္ႏွင့္ တၿပိဳင္နက္စတင္ပါသည္။ ဆရာ၀န္လူနာဆက္ဆံမွဳ အစဥ္သည္ ဆရာ၀န္မွ လူတစ္ဦးအား လူနာအျဖစ္ လက္ခံမွသာစတင္ပါသည္။ ေဆးခန္းတြင္ျဖစ္ေစ၊ ေဆးရံုတြင္ျဖစ္ေစ စတင္ပါလိမ့္မည္။ အေရးေပၚ အေျခအေနမ်ိဳးတြင္ ဆရာ၀န္တစ္ဦးက နာမက်န္းပုဂၢိဳလ္၊ ထိခိုက္ဒဏ္ရာရပုဂၢိဳလ္အား ကူညီရန္ခ်ဥ္းကပ္ခ်ိန္တြင္လည္း စတင္နိုင္ပါသည္။ (လူနာက မိမိကိုယ္ကို ဆရာ၀န္ဆီ မအပ္ႏွံနိုင္ေသာ အေျခအေနမ်ိဳးကို ဆိုလိုပါသည္)



၂-၅။ ဆရာ၀န္ေစာင့္ေရွာက္ရန္ တာ၀န္ယူမွဳသည္ အခေၾကးေငြ သို.မဟုတ္ ဆုလာဘ္ရရိွမွ တည္ရိွလာျခင္းမဟုတ္ပါ။ ဥပမာ ကားအက္ဆီးဒင့္ေၾကာင့္ သတိေမ့ေလ်ာ့ေနေသာ လူနာတက္ေရာက္လာလွ်င္လည္း ဆရာ၀န္၏ ေစာင့္ေရွာက္မွဳ စတင္သည္ဟု မွတ္ယူနိုင္ပါသည္။ တခါတရံ ဤသို. အေရးမႀကီးထင္ေသာအရာမ်ားသည္လည္း အေရးႀကီးလာနိုင္သျဖင့္ ႀကိဳတင္ရွင္းလင္းထားရပါသည္။



(ဆက္ပါမည္)