'ပညာ' ဘာနဲ. 'ေရး' ပါမယ္ -၃ (ခ်ဲ.ထြင္ရမည့္ မိုးကုတ္စက္၀ိုင္းမ်ား)

၁။ ႀကိဳေျပာရမည့္ စကားကို အပိုင္း-၃ ေရာက္မွ ေျပာပါမည္။ ဆရာႀကီးလုပ္သည္ ျဖစ္မွာစိုး၍ျဖစ္ပါသည္။ စာမတတ္လွ်င္ လမ္းမွာ ထြက္ဖတ္သကဲ့သို. ဖတ္မိေတြးမိသည္မ်ားကို ေျပာပါသည္။ တတ္သူမ်ားမွ လိုသည္တို.ကို ျပင္ေပးေစခ်င္ပါသည္။ ေဆးပညာသင္ၾကားေရးသည္ အင္မတန္အေရးႀကီးပါသည္။ ေဆးတကၠသိုလ္မ်ားမွ ေမြးထုတ္လိုက္ေသာ ဆရာ၀န္တို.၏ အရည္အေသြးကို 'ပံုအပ္' ရမည့္သူမ်ားမွ ယံုၾကည္ထိုက္ေသာအဆင့္၊အေနအထားရိွေစခ်င္၍ ေျပာပါသည္။ ခ်ိန္ရြယ္ရာစာဖတ္သူသည္ ေဆးတကၠသိုလ္မ်ားမွ အလုပ္၀င္ကာစ သရုပ္ျပမ်ားျဖစ္ပါသည္။ သို.ေသာ္ က်န္ဆရာ၀န္မ်ားအတြက္လည္း အသံုး၀င္မည္ဟု ယံုၾကည္ပါသည္။

၂။ ဆရာ၀န္အားလံုးသည္ ဆရာမ်ားျဖစ္သင့္ပါသည္။ သင္ၾကားေပးျခင္းသည္ ႏွစ္ႀကိမ္ေျမာက္ သင္ယူျခင္း ျဖစ္ပါသည္။ (To each is to learn twice.) ေခတ္၏ အေျပာင္းအလဲမ်ားကို မၾကည့္ပဲ ေရွးရိုးနည္းလမ္းမ်ားအတိုင္းသာ သြားေနပါက အဆင္ေျပမည္မဟုတ္ပါ။ ခက္သည္က ေရွးရိုးနည္းကိုပင္ စက္စင္ေအာင္မသိပဲ စာေမးပြဲေအာင္ေရးအတြက္ 'ဒါပဲက်က္' စာမ်ားကို ေပးေနၾကေသာ ဆရာေလးမ်ား မ်ားစြာရိွေနနိုင္ပါသည္။ က်ဴရွင္ဆရာ၊ ဂိုက္ဆရာတို.သည္ ေက်ာင္းသားတို.လုပ္ရမည့္အလုပ္ (ေမးခြန္းေလ့လာျခင္း၊ ႏွဳတ္စ္ ထုတ္ျခင္း၊ စသည္တို.ကို) ေသခ်ာစြာလုပ္ေပး၍ စနစ္တက် ဖ်က္စီးၾကပါသည္။ (ဂိုက္ကို ဆန္.က်င္ျခင္းမဟုတ္ပါ၊ ဂိုက္သင္ေပးျခင္း၏ အခြင့္အလမ္းေကာင္းကို 'ဆရာမ်ားကိုယ္တိုင္ တလြဲသံုး' ေနျခင္းကို စိတ္မေကာင္း၍ ေျပာပါသည္)

၃။ ေဆးတကၠသိုလ္မ်ားသည္ စိန္ေခၚခ်က္မ်ားစြာ၊မ်ားစြာျဖင့္ ရင္ဆိုင္ေနရသလို၊ ရင္ဆိုင္လာစရာ မ်ားလည္း ရိွပါသည္။ ထိုစိန္ေခၚခ်က္မ်ားသည္ လူ.အဖြဲ.အစည္း၊ လူနာ၊ ဆရာ၀န္ႏွင့္ ေဆးေက်ာင္းသားမ်ားဆီမွ ထြက္ေပၚလာၾကပါသည္။ အမွန္စစ္စစ္ စိန္ေခၚခ်က္ဟူသည္ အေျပာင္းအလဲမ်ားမွထြက္ေပၚလာျခင္းသာ ျဖစ္ပါသည္။ ထိုစိန္ေခၚခ်က္မ်ားကို ျဖစ္ေပၚေစေသာ အေျပာင္းအလဲမ်ားကို စာရင္းခ်ၾကည့္ပါက ေဆးပညာပိုင္းဆိုင္ရာ အသိအျမင္ (Medical Knowledge) လူနာတို. လိုအပ္ခ်က္ (Patients’ expectations)  ေဆးေက်ာင္းသားတို. လိုအပ္ခ်က္ (Students’ Requirements) က်န္းမာေရးေစာင့္ေရွာက္မွဳ စနစ္ (Healthcare Delivery) ဆရာ၀န္တို. စြမ္းေဆာင္ရည္ႏွင့္ ထမ္းေဆာင္၀န္ (Doctors’ Avaliavility and Workload) တို. ျဖစ္ပါသည္။

၄။ ေဆးပညာသည္ အရိွန္အဟုန္ျဖင့္ တိုးတက္ေျပာင္းလဲေနပါသည္။ သို.ေသာ္ ေဆးေက်ာင္းတြင္သင္ၾကားရေသာ ပညာရပ္သည္ အကန္.အသတ္ႏွင့္သာျဖစ္ပါသည္။ အခ်ိန္၏ ကန္.သတ္ျခင္း၊ ပညာလိပ္ပတ္မလည္မွီ ျဖတ္ေတာက္ယူရေသာ အသိကန္.သတ္ျခင္းမ်ား စသည္ျဖင့္ရိွပါသည္။ သင္ၾကားေပးရမည့္ Objective ေရြးခ်ယ္ရာတြင္ အင္မတန္ခက္ခဲသလို အင္မတန္မွ ဂရုစိုက္ရမည့္ သေဘာရိွပါသည္။ ထို.အတူ အသစ္ ျဖစ္ေသာ နည္းပညာမ်ား၊ ေတြ.ရိွခ်က္မ်ားလည္း ေပၚထြက္လာေနပါသည္။ ထိုအေျပာင္းအလဲမ်ားသည္ သင္ၾကားေရးအတြက္ စိန္ေခၚခ်က္မ်ားျဖစ္ပါသည္။ ဆရာ၀န္မ်ားအား ဘ၀တစ္ေလ်ာက္စာ သင္ယူေလ့လာမွဳ အေလ့အထကို ထည့္သြင္းေလ့က်င့္ေပးေရးသည္ စိန္ေခၚခ်က္တစ္ရပ္ျဖစ္ေပသည္။ Life long learning သည္ အျခားနယ္ပယ္မ်ားထက္ ေဆးပညာနယ္ပယ္တြင္ ပို၍ အေရးႀကီးပါသည္။

၅။ လူနာတို. ေမွ်ာ္လင့္ထားေသာ လိုအပ္ခ်က္တို.သည္ ေဆးပညာသင္ၾကားေရးနယ္ပယ္မွ လူမ်ား အေလးထားရမည့္ ကိစၥ ျဖစ္လာပါသည္။ လူနာတို.အား သတင္းအခ်က္အလက္ ေကာင္းမြန္ျပည့္၀စြာ ရရိွေစေရးသည္ ေရွ.တန္းတက္လာပါသည္။ ေရွးယခင္ကလို ကုသမွဳဆိုင္ရာဆံုးျဖတ္ခ်က္တို.သည္ ဆရာ၀န္ တစ္ဦးတည္း သေဘာထက္ မွ်ေ၀ဆံုးျဖတ္ (Share the decision making) မွဳဘက္ကို လိုအပ္လာပါသည္။ ထိုအျပင္ လူနာတို.သည္ ယဥ္ေက်းေဖၚေရြေသာ သတင္းအခ်က္အလက္မွ်ေ၀ျခင္း (courteous communication) ႏွင့္ ထိုက္သင့္ေလ်ာက္ပတ္ေသာ အက္တီက်ဳ ကို ေတာင္းဆိုလာပါသည္။ လူ.အဖြဲ.အစည္းသည္ accountability ကို ေမွ်ာ္လင့္လာပါသည္။ (ဘာသာမျပန္တတ္ပါ)  Evidence Base Medicine ဟု ဆိုပါသည္။

၆။ ေဆးေက်ာင္းသားတို.၏လိုအပ္ခ်က္မ်ား လည္း ေျပာင္းလဲလာပါသည္။ သင္ၾကားမွဳတြင္ ကြာလတီရိွေစရန္ႏွင့္ စည္းစနစ္က်ေစရန္ ႏွစ္မ်ိဳးလံုးကို ျမင့္မားစြာ ေတာင္းဆိုလာပါသည္။ထို.အျပင္ တစ္ႏွစ္တစ္ႏွစ္ ေဆးတကၠသိုလ္မ်ားတြင္ လက္ခံေသာ ေက်ာင္းသားအေရအတြက္ တိုးလာျခင္းသည္လည္း ထည့္သြင္းစဥ္းစားရမည့္ အခ်က္ ျဖစ္ပါသည္။ ေဆးေက်ာင္းသားတို.၏ လူမွဳေရး၊ ဘာသာေရး၊ စီးပြားေရးဆိုင္ရာ ေနာက္ခံအေျခအေနသည္လည္း ပို၍ က်ယ္ျပန္.ကြဲျပားလာပါသည္။

၇။ က်န္းမာေရး ေစာင့္ေရွာက္မွဳစနစ္ ျဖန္.ေ၀က်င့္သံုးမွဳ ပံုစံလည္း ေျပာင္းလဲသြားပါသည္။ လူနာကို ကုသေပးရန္ ေလ့က်င့္ေမြးထုတ္ရာမွ ကြန္ျမဴနတီအေျခခံေသာ ေစာင့္ေရွာက္မွဳအတြက္ ေလ့က်င့္ေမြးထုတ္မွဳဆီသို.  ဦးတည္လာရပါမည္။ အစုအဖြဲ.ျဖင့္ ေစာင့္ေရွာက္ျခင္း၊ မာတီပေရာဖက္ရွင္နယ္ ခ်ဥ္းကပ္ျခင္းမ်ားကို ေရြ.လာပါသည္။

၈။ ထိုသို.ေသာ ေျပာင္းလဲျခင္းမ်ားသည္ ေဆးပညာသင္ၾကားေရးတြင္ ထည့္သြင္းစဥ္းစားရမည့္ စိန္ေခၚေနေသာ အေျပာင္းအလဲမ်ားျဖစ္ပါသည္။ ထို.အတူ ခ်ဲ.ထြင္ရမည့္ မိုးကုတ္စက္၀ိုင္းမ်ားလည္း ျဖစ္ပါသည္။ ယေန.ကမာၻတြင္ ႀကံဳေနရေသာ ေဆးပညာသင္ၾကားေရးဆိုင္ရာ စိန္ေခၚခ်က္မ်ားသည္ ျမန္မာနိုင္ငံတြင္ တစ္စိတ္တစ္ပိုင္းႀကံဳၿပီးျဖစ္သည္မ်ား၊ မႀကံဳရေသးသည္မ်ား ရိွသလို ျမန္မာနိုင္ငံတြင္ သီးသန္. ျဖစ္ေနေသာ စိန္ေခၚခ်က္မ်ားစြာလည္း ရိွေနပါေသးသည္။

(ဆက္ပါမည္)